Naceu en Lugo en 1949 e licenciouse en Filosofía e Letras pola Universidade de Santiago de Compostela (1971). Foi profesor no Seminario de Arqueoloxía do instituto de Estudios Galegos Padre Sarmiento, onde agora é xefe da sección de Arqueoloxía e Prehistoria. Ademais de historiador é arqueólogo, realizou campañas de escavación en diversos lugares de Galicia e exerceu como profesor de Historia e Arqueoloxía na Universidade de Santiago de Compostela. Foi membro fundador do Museo do Pobo Galego e promotor do Consello Galego de Museos; ademais de participar en diversas entidades académicas.
Dende o 1974 ata 1984 exerceu como director conservador do Museo Provincial de Lugo; traballou tamén como funcionario do Corpo Facultativo de Conservadores de museos e, dende 1983, no Museo Arqueolóxico do Castro de Viladonga. Asimesmo, proxectou e realizou a montaxe e instalación do Museo Etnográfico e Histórico de San Paio de Narla (Friol) e do Museo Arqueolóxico do Castro de Viladonga e puxo en marcha o Boletín Provincial de Lugo. Entre outras obras publicou Las murallas romanas de Lugo, tese que presentou en 1972 e que mereceu o premio extraordinario.
Publicou Monedas de un tesorillo del siglo IV d.C. hallado en Lugo (1974) e La romanización de Galicia (1976). Tres anos despois reciviu o premio Otero Pedrayo por Unhas inscripcións inéditas en Pacios (Begonte), á que lle seguiron as obras: Museo Provincial de Lugo, 1981; Inventario epigráfico, en 1983; Sobre os problemas de protección e conservación do patrimonio artístico galego; A coordinación dos museos galegos; Dous miliarios do tramo viario Lucus-Timalino; Museos e o problema cultural nos estatutos de autonomía de Galicia e Castro de Viladonga en 1985; Museo del Castro de Viladonga, en 1990; e Diccionario de termos arqueolóxicos e prehistoria, en 1995. Colaborou co Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos de Lugo, Gallaecia, Brigantium e Boletín Auriense, etc.
Actualmente é Director Xeral de Patrimonio da Xunta de Galicia.

Hoxe pola mañá, o presidente e vicepresidente de LugoPatrimonio, Lois Diéguez e Adolfo de Abel, entrevistáronse co Delegado da Consellaría de Cultura e Deportes, D. Xoán X. Molina e o da Consellaría de Industria e Comercio, D. Ramón Cortés para mostrarlles diversos puntos relacionados co noso patrimonio e que detallamos de seguido coas respostas dadas polos mesmos.

1. Complexo de Temes.
Compromiso de estudar inmediatamente a posibilidade dun proxecto referido ás escavacións arqueolóxicas na parte interior da igrexa así como nos seus arredores, co obxectivo de completar os achados atopados no seu día e que ten estudado en profundidade o arqueólogo D. Xaime Delgado.
Compromiso de editar un folleto explicativo da historia e monumentalidade de Temes, que se espallará tamén polos circuítos turísticos da Xunta, ademais dos puntos turísticos da zona e do país.
Compromiso de sinalizar convenientemente o complexo desde as entradas máis próximas que levan a el: Os Peares, O Castro-A Barrela, Chantada e Monforte.
Adecentamento urbanístico da zona que rodea o munumento.

2. Camiño Primitivo.
Despois do Congreso realizado en Lugo e das aportacións que no mesmo se aprobaron, os delegados, nas súas respectivas competencias, comunicáronnos que xa se está a traballar no Proxecto de delimitación e oficialización do Camiño Primitivo, o cal se terá finalizado posibelmente durante este ano, e para o que xa se aprobou un orzamento de 30.000 euros.

3. Servizos de san Martiño de Mondoñedo.
Aínda que non é competencia ca Consellaría de Cultura, senón do concello de Foz e dos proxectos que subvencionará o Ministerio de Fomento, aquela, nos informes que terá que elaborar, definirase por unha solución que modifique o grave impacto producido por estes servizos que afean a igrexa de san Martiño e todo o seu controno.

4. Proxectos de LugoPatrimonio.
As dúas Delegacións acolleron con interese o proxecto de edicións que non tendo un carácter estrictamente comercial favorezan o coñecemento e popularización do noso Patrimonio. En concreto fóronlles presentados títulos importantísimos de traballos elaborados polos historiadores e estudosos, Xaime Delgado Gómez, Isaac Rielo Carballo, Nicandro Ares Vázquez e Amador López Valcárcel que entrarán na nova política de programación editorial que realizarán as consellarías. A nosa asociación propúxolles que o nome que podería levar a colección podería ser o de LugoPatrimonio.

En nome do nosa Asociación agradecemos aos delegados a amabilidade que tiveron connosco e a acollida favorábel ao que enriba detallamos.

Lugo, a 27 de xullo do 2006

O Presidente de LugoPatrimonio.
Lois diéguez

Castelo (Taboada, 1933). Estudou a carreira eclesiástica no Seminario Diocesano de Lugo. En 1974 trasládase a Roma onde se licencia en Arqueoloxía Cristiá. É profesor de Arqueoloxía Cristiá e Patroloxía no Instituto Teolóxico Lucense. É membro da Comisión Diocesana Lucense do Patrimonio e Arte Sacro. Entre a súa inmensa obra destacan os seis tomos que lle dedicou ao estudo do románico da provincia de Lugo, aos que hai que engadir oito libros máis da súa especialidade entre eles o da súa tese doutoral sobre “O Complexo de Temes”, ou centos de traballos especialmente iconográficos sobre diversos temas relacionados coa historia, investigación e arquitectura fundamentalmente do mundo antigo e medieval .

Orlando Viveiro Veiga (Outeiro de Rei, 1957). Fixo traballos de recollida e investigación sobre o patrimonio e a cultura tradicional. Colaborou no boletín “Terra Chá”, editado pola asociación cultural “Brigadas en defensa do patrimonio chairego”, a respecto do latín dos canteiros, os cacharreiros de Bonxe, os xogos populares e algúns aspectos da cultura da auga, entre outros. Colaborou tamén coa revista “Ardentía”, da Federación galega pola cultura marítima fluvial, en relación con aspectos da nosa cultura e patrimonio.

Xosé Manuel Vázquez Varela é catedrático de Prehistoria (Prehistoria e etnoloxía) na Universidade de Santiago de Compostela. Especialista en Protohistoria e investigador no campo da antropoloxía cultural, nun ámbito moi especial da etnoarqueoloxía.
É autor de numerosas publicacións, entre as cales están: Petroglifos de Galicia, Cerámica campaniforme en Galicia, A gandería en Galicia: das orixes á Idade Media, Etnoarqueoloxía: conecer o pasado por medio do presente, etc. Tamén participou en numerosos certámes e congresos e ten feito estudios sobre a fotografía popular como patrimonio cultural.

Itinerario que seguimos o 17 de xuño do 2006

1. San Pedro de Bembibre
Pazo-Fortaleza dos condes de Taboada (sec. XVI en adiante)
Importante sartego móvil: forma xa tardía, de dúas figuras. Sec. X?

  Igrexa de probábel orixe monacal. Monumento románico de interese “nacional”, da era 1229 (ano 1191).
Capiteis de boa factura. Os da Porta principal con ornamentación de tipo vexetal. A avaricia?. Áspide e basilisco. Aves afrontadas.
Na porta sur destaca o león e o dragón que co áspide e o basilisco lembran o salmo 91.
No interior da igrexa Enterramento de D. Xoán Taboada (1651)
Pinturas interiores.

2. Santa María de Castelo
Visita ao sartego antropomorfo do Sixto (a poucos metros, polo nacente, vestixios da primeira igrexa).
Visita ao fermoso pazo de Perrelos:
– Do primeiro tercio do sec. XVIII.
– Extraordinaria solaina.
– Cociña-lareira con gran cambota.
– Fonte con escudo da Casa.
– Hórreo e cortes.

3. Temes: punto central da viaxe.

O RAMO
para D. SEGUNDO CAPÓN,
cura de Santa María de Temes por ter coidado con tanto amor o complexo monumental.

Suso Fernández, o cronista oficial de Foz, chamou reiteradamente a atención sobre eses impactantes retretes que asoballan a igrexa románica de San Martiño de Mondoñedo, un dos mellores monumentos que temos na nosa provincia.
LugoPatrimonio estivo hai uns días alí, e comprobou esa obra abraiante que no seu momento construiu a Deputación. Agora que tanto a Consellaría de Cultura como Fomento interveñen no contorno sería a ocasión axeitada para mostrar unha sensibilidade que non tivo a Deputación. Lavarlle a cara aos escuros e difíceis arredores do Monumento -pouco grato aos ollos e ao bo gusto, realmente- e derrubar os fantasmais retretes, sería amostra de respecto que agarda o noso impresionante patrimonio. Farannos caso? Estaremos atentos ao que pase e, quizabes, tamén faremos alí a nosa viaxe colectiva. Para agradecer ou para acusar.